Vì hoà bình và dân chủ, châu Âu phải hậu thuẫn Đài Loan

September 15, 2020

Tỉnh thức trước chính sách ương ngạnh một chiều của Trung Quốc, châu Âu đoàn kết lên giọng với Bắc Kinh; chiến thắng biểu tượng của phe Navalny trong cuộc bầu cử đầy gian lận tại Nga; Loukachenko « nộp mình » cho Putin; Covid-19 bùng lên trong mùa khai giảng đại học tại Pháp: Đây là những chủ đề nóng trên báo Pháp hôm nay 15/09/2020.

Nóng theo nghĩa đen là tựa chính trên trang nhất của La Croix: “Nước Mỹ bị lửa táp”, từ California cho đến bang Washington, bầu trời đầy than khói, Los Angeles gần như chết ngạt.

Tại châu Âu, thượng đỉnh Liên Âu và Trung Quốc qua truyền hình hôm thứ Hai 14/09/2020 được bình luận qua nhiều góc độ với cùng một nhận định: Châu Âu đoàn kết, cứng rắn với Bắc Kinh và phải làm như thế để bảo vệ quyền lợi của mình trước một « đối thủ toàn diện ».

Le Figaro với bốn tựa lớn : « Khi châu Âu thức tỉnh… », « Châu Âu lên giọng với Trung Quốc », Chiến tranh với Washington, Bắc Kinh tán tỉnh Bruxelles » nhưng « 27 thành viên châu Âu siết chặt hàng ngũ đối đầu ».

Nhật báo kinh tế Les Echos cho biết thêm « phản ứng cứng rắn của châu Âu bắt đầu có kết quả » cụ thể là trong tiến trình đàm phán hiệp định bảo vệ đầu tư.

Quan hệ châu Âu-Trung Quốc-Đài Loan: Gió xoay chiều ?

Trong khi đó, Le Monde đăng nguyên văn lời kêu gọi: « Châu Âu phải ủng hộ Đài Loan ». Tác giả là tập thể chuyên gia và nghị sĩ châu Âu có tiếng tăm, trong đó có nhiều vị từng thuộc xu hướng « thông cảm » với Bắc Kinh.

Nhưng tại sao Liên Âu phải « chống lưng » cho Đài Loan trong khi cam kết với Bắc Kinh chỉ công nhận có một nước Trung Hoa ?

Theo các tác giả, châu Âu cần phải xét lại chính sách đối với Đài Loan và quan hệ giữa Hoa Lục và hải đảo. Từ lâu nay, châu Âu theo đuổi mục tiêu duy trì « cân bằng giữa nguyên tắc “dân tộc tự quyết, giải quyết xung khắc qua biện pháp ôn hòa” và nguyên tắc “một nước Trung Hoa” và “một quốc gia hai chế độ” » theo tuyên truyền của Cộng Hoà Nhân Dân Trung Hoa.

Thế nhưng, thái độ hung hăng của Bắc Kinh trong thời gian gần đây đặt châu Âu và thế khó xử nếu không điều chỉnh chính sách.

Trung Quốc phá hoại nguyên trạng

Cho đến nay, chính sách cúa châu Âu đối với Đài Loan dựa trên bốn từ : Duy trì nguyên trạng. Châu Âu không bao giờ khuyến khích Đài Loan độc lập, luôn từ chối đàm phán thỏa thuận mậu dịch tự do, cũng không ủng hộ Đài Loan gia nhập một tổ chức quốc tế kể cả Tổ Chức Y Tế Thế Giới. Châu Âu chỉ xem Đài Loan là một « thực thể » vì lý do thực dụng, từ cấp visa cho đến quan hệ thương mại. Nhưng « nguyên trạng » đã bị phá hoại và hết còn ý nghĩa chính đáng vì một tay Trung Quốc.

Các tác giả đưa ra một danh sách rất dài, xin trình bày sơ lược : Trước hết là mô hình « một quốc gia hai chế độ » đối với Hồng Kông. Bắc kinh đã chà đạp hiệp định quốc tế năm 1984. Dân Hồng Kông không muốn bị đảng Cộng Sản cai trị thế mà Bắc kinh đáp trả bằng áp bức. Đây là một bằng chứng giúp Đài Loan và cộng đồng quốc tế thấy rõ thế nào là lòng chân thành của Trung Quốc. Mô hình « nhất quốc lưỡng trị » đã bị dân Đài Loan cực lực tẩy chay, góp phần vào chiến thắng vẻ vang của tổng thống Thái Anh Văn hồi tháng Giêng.

Điểm cốt lõi thứ hai là trong khi châu Âu luôn nhấn mạnh đến « giải pháp thương lượng và hòa bình » thì Bắc Kinh ngày càng xa một giải pháp hoà bình. Trong khu vực, đảng Cộng Sản Trung Quốc tự xưng là « hiện thân » của Nhà nước Trung Quốc, tự quyền đóng cọc biên giới, độc đoán quyết định ai là người Trung Hoa, bất chấp luật quốc tế, và quyền tự do của mỗi con người.

Trung Quốc dùng sức mạnh quân sự để đe dọa:  Biên giới Ấn độ, Biển Đông, biển Hoa Đông, chà đạp lên cả Hiến Chương Liên Hiệp Quốc. Ai không đồng ý với định nghĩa của Bắc Kinh ai là người Trung Quốc, cái gì là của Trung Quốc thì sẽ bị trừng phạt, gây áp lực kinh tế. Châu Âu không thể không biết.

Trong khi đó, Đài Loan ngày nay trở thành một « thực thể » dân chủ, đa nguyên. Châu Âu phải gia tăng đối thoại với giới dân chủ Đài Loan, kể cả các tác nhân chính trị cao nhất (chính phủ). Đài Loan phải được yểm trợ gia nhập các tổ chức quốc tế như Tổ Chức Y Tế Thế Giới, làm quan sát viên cũng được, truyền thông Đài Loan, tiếng quan thoại, phải được hội nhập vào hệ thống vệ tinh châu Âu hầu làm suy yếu tình trạng độc tôn của Trung Quốc.

Đã đến lúc châu Âu phải đương cự lại cái gọi là « đòi hỏi chính đáng » của Bắc Kinh. Nếu không, châu Âu sẽ tiếp tay đưa người dân Đài Loan vào bàn tay của đảng Cộng Sản Trung Quốc.

Biện chứng pháp

Theo các chuyên gia và nghị viên châu Âu, đây không phải là chủ nghĩa « xét lại ». Châu Âu ủng hộ « nguyên trạng »  nhưng theo một diễn tiến hợp lý và « biện chứng » : Bởi vì Trung Quốc đe dọa nghiêm trọng « nguyên trạng » cho nên châu Âu cũng phải thay đổi chính sách đối với Đài Loan để duy trì ổn định. Trung Quốc phải tôn trọng quyền sống của Đài Loan.

Châu Âu phải khuyến cáo rõ ràng với Trung Quốc là nếu dùng vũ lực thì sẽ lãnh hậu quả nghiêm trọng, kể cả bị cắt đứt quan hệ chính trị và kinh tế với các nền dân chủ châu Âu, không khuất phục thái độ áp đặt của Trung Quốc.

Châu Âu thức tỉnh

Le Monde cũng có một bài phóng sự dài về vụ « 12 thanh niên Hồng Kông tranh đấu cho dân chủ bị giam tại Hoa lục ». Chiếc thuyền vượt biển sang Đài Loan bị tuần duyên Trung Quốc chận bắt. Thân nhân không biết số phận của con cái mình ra sao.

Cũng theo Le Monde, ngành công nghệ cao của Trung Quốc bị đe dọa vì các cú đấm điếng người của Donald Trump. Những đại tập đoàn Hoa Vi, Tiktok … bị Mỹ trả đũa.

Trong bài châu Âu tỉnh thức, Le Figaro phân tích thêm : Chủ nghĩa đế quốc của Tập Cận Bình và phản ứng vùng dậy theo bản năng của Donald Trump đã giúp cho châu Âu hết mù lòa vì thị trường Trung Quốc. Khủng hoảng Covid-19 tiếp theo đánh thức châu Âu ra khỏi cơn mê.

Châu Âu mà chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đối diện ngày hôm qua, không những thấy rõ mục tiêu bành trướng của anh Cộng Sản khổng lồ, mà còn ý thức được sức mạnh của chính mình để đương cự lại: Kiên quyết đòi Trung Quốc mở cửa thị trường theo thế đối đẳng. Con đường tơ lụa hay ngoại giao khẩu trang không còn đủ sức che giấu chính sách đối ngoại hung hăng của đế quốc đỏ.

Do vậy, châu Âu đặt một loạt điều kiện: Cạnh tranh công bằng, tôn trọng luật quốc tế, chấm dứt nạn gián điệp đánh cắp công nghệ và tuyên truyền. Áp lực trên hồ sơ nhân quyền, Hồng Kông, Tân Cương được đưa vào đối thoại giữa hai đại cường.

Cũng theo Le Figaro, gió đã đổi chiều trong quan hệ Bắc Kinh-Bruxellles : Mệt mỏi vì thái độ của Trung Quốc, vụ đại dịch, chiến lược đế quốc của Hoa Vi, đàm phán dai dẳng trên nhiều hồ sơ mà không đi đến đâu, hành động vi phạm nhân quyền liên tục của Bắc Kinh,  27 thành viên châu Âu quyết định đoàn kết đối đầu với Trung Quốc. Hơn ai hết, châu Âu phải tự lực, tự cường vì không có ai trợ giúp.